Ο Μαξ Φερστάπεν στον τοίχο της τρομακτικής Copse, ο πίσω τροχός της Red Bull που πιέζει το κράνος του Λιούις Χάμιλτον στη Μόντσα, ο αποκλεισμός της Mercedes W12 από τις κατατακτήριες του Ιντερλάγκος για 0,2 χιλιοστά αστοχίας του DRS - στοιχεία της F1 του 2021 μεταξύ των δύο διεκδικητών του πρωταθλήματος που είναι μεν ιδιαίτερα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι πρωτόγνωρα.
Από τα ξεκινήματα της επαγγελματικής F1 (το 1950), πάνω από τις μισές χρονιές ο πρωταθλητής αναδείχθηκε μέσα από ένα νεφέλωμα ίντριγκας, λεπτής ισορροπίας σε ένα τεντωμένο σχοινί εντυπώσεων με θεατή όλον τον κόσμο, ιστορικού δράματος, είτε απερίγραπτης ατυχίας ή συνταρακτικού ηρωισμού. Σε σχεδόν τριάντα χρονιές, επίσης, αναδείχθηκε στον τελευταίο αγώνα.
Οι πρωταθλητές της αθωότητας
Τις τρεις πρώτες δεκαετίες της F1 το «δράμα» της ανάδειξης του πρωταθλητή προερχόταν κυρίως από μηχανικά ή άλλα προβλήματα του μονοθεσίου. Το 1959, η Cooper του Τζακ Μπράμπαμ έμεινε από καύσιμα στον τελευταίο γύρο κι ο Αυστραλός έγινε πρωταθλητής σπρώχνοντάς την και καταρρέοντας στον τερματισμό.
Το 1956 η Ferrari του Χουάν Μανουέλ Φάντζιο αντιμετώπισε πρόβλημα στον τελευταίο αγώνα, και ο Πίτερ Κόλινς του έδωσε τη δική του. Κάτι τέτοιο επιτρεπόταν τότε. Το συνταρακτικό της ιστορίας είναι ότι ο Κόλινς ήταν στους διεκδικητές του τίτλου, αλλά προσέφερε το μονοθέσιό του στον Αργεντινό, λέγοντας ότι είναι μικρός και έχει ακόμα χρόνια μπροστά του να γίνει πρωταθλητής. Μην ξέροντας, φυσικά, ότι θα σκοτωνόταν λίγους μήνες αργότερα.
Ίσως το πιο απρόσμενο φινάλε έγινε το 1964, Οκτώβριο στο Μεξικό. Όλα φάνηκαν να τελειώνουν για τον Τζον Σέρτις, όταν ένα πρόβλημα στον κινητήρα τον έριξε 13ο στην αρχή. Ωστόσο, το μοτέρ άντεξε και ανέβηκε τρίτος - αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για τον τίτλο, αφού ο Τζίμι Κλαρκ ήταν πρωτοπόρος του αγώνα και όδευε για το πρωτάθλημα. Στο δραματικό φινάλε εκείνης της ημέρας, ο Σέρτις εντέλει αναδείχθηκε πρωταθλητής όταν ξεράθηκε (κυριολεκτικά, με πρόβλημα στο σύστημα λίπανσης) η Lotus του Τζίμι.
Οι πρωταθλητές στην εποχή του πλούτου
Τη δεκαετία του 1980 άρχισε να συμβαίνει η μετάλλαξη του «δράματος»: η F1 γιγαντωνόταν, πλούτιζε χωρίς μέτρο, υποδεχόταν χορηγούς εκατομμυρίων - υπήρχαν πολλά περισσότερα να διακυβεύονται σε μια μάχη του τίτλου.
Ήταν μια μεταβατική περίοδος, στην οποία ωστόσο το βάρος των συμεφρόντων ακόμα δεν είχε υπερκεράσει τον οδηγικό εγωισμό: όταν ένα κλατάρισμα κόστισε το πρωτάθλημα στον Νάιτζελ Μάνσελ στην Αδελαΐδα το 1986, χάθηκε άδοξα ένα πρωτάθλημα για έναν οδηγό που είχε υποθηκεύσει το σπίτι του για να φτάσει εκεί. Οι δύο συγκρούσεις των Άιρτον Σένα και Αλέν Προστ στην Ιαπωνία, το 1989 και 1990, έμοιασαν περισσότερο με μια προσωπική βεντέτα.
Όμως, η εποχή της ίντριγκας είχε ήδη ξεκινήσει, με τις απευθείας κατηγορίες του Σένα ότι ο πρόεδρος της FISA (του αγωνιστικού, τότε, τμήματος της FIA), Ζαν Μαρί Μπαλέστρ, ενορχήστρωνε τα πράγματα υπέρ του συμπατριώτη του, Προστ. Και τον Προστ να υποστηρίζει πως ο Σένα έχει την εντύπωση ότι ο Θεός θα είναι πάντοτε εκεί να τον σώζει σε κάθε του παράτολμη κίνηση αγωνιστικού εγωισμού.
Η ένταση της ίντριγκας θα αυξανόταν κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια: το 1994, σε μια έτσι κι αλλιώς ασήκωτη χρονιά λόγω της απώλειας του Άιρτον, η Benetton κυκλωνόταν από φήμες περί παρανομιών στα ηλεκτρονικά και στον ανεφοδιασμό, και στο φινάλε της χρονιάς στην Αδελαϊδα ο Μίκαελ Σουμάχερ με μια κίνηση άρνησης της ήττας χωρίς κανόνες έστειλε εαυτόν και τον Ντέιμον Χιλ στη μπαριέρα για να πάρει το πρωτάθλημα.
Τρία χρόνια μετά πλήρωσε πολύ ακριβά -με παγκόσμια κατακραυγή- την προσπάθεια να βγάλει από την πίστα τον Ζακ Βιλνέβ, προσκρούοντας στη Williams-Renault στη φουρκέτα της Χερέθ, στον πόθο του να γίνει ο πρώτος πρωταθλητής της Ferrari μετά το 1979. Δεν θα τα κατάφερνε ούτε το '98, λόγω μηχανικού προβλήματος στο φινάλε της Σουζούκα, ούτε το '99, λόγω του ατυχήματός του στο Σίλβερστοουν που τον άφησε με σπασμένο πόδι.
Το αποκορύφωμα της εποχής των μεγάλων συμφερόντων θα αποτυπωνόταν στη μάχη του τίτλου του 2007: σε μια πύρινη χρονιά με το μεγαλύτερο σκάνδαλο κατασκοπίας της ιστορίας της F1, όπου η McLaren πήρε στα χέρια της σύσσωμα τα τεχνικά σχέδια του μονοθεσίου της Scuderia, οι Φερνάντο Αλόνσο και Λιούις Χάμιλτον της McLaren ήταν τα φαβορί έναντι του Κίμι Ράικονεν της Ferrari στο φινάλε της Βραζιλίας - αλλά ο Φινλανδός κατέκτησε το πρωτάθλημα με έναν βαθμό διαφορά και από τους δύο.
Ένα χρόνο μετά, στην ίδια πίστα αλλά με πολύ λιγότερη ίντριγκα, ο τίτλος κρίθηκε δραματικά υπέρ του Λιούις Χάμιλτον, όταν ο Τίμο Γκλοκ με την Toyota γλίστρησε στην τελευταία στροφή με εντελώς φθαρμένα ελαστικά και χάρισε στον Λιούις μία θέση παραπάνω - καθώς ο Φελίπε Μάσα κέρδιζε με την εντύπωση, για λίγα δευτερόλεπτα, ότι είχε γίνει πρωταθλητής.
Η μοναδική περίπτωση του Νίκι Λάουντα
Η μάχη του τίτλου του 1976 έφτασε να κριθεί στο Φούτζι της Ιαπωνίας το 1976, μεταξύ του Νίκι Λάουντα της Ferrari και του Τζέιμς Χαντ της McLaren. Ο Λάουντα έφερε ακόμα τα οδυνηρά τραύματα του φρικτού του ατυχήματος στο Νίρμπουργκρινγκ, κι εκείνη την ημέρα είχε ανοίξει ο ουρανός πάνω από το όρος Φούτζι.
Η κατάκτηση του πρωταθλήματος από τον Λάουντα, την ίδια χρονιά που είχε κρατηθεί στη ζωή από μια κλωστή στο Νίρμπουργκρινγκ, θα ήταν ένα συγκλονιστικό επίτευγμα. Και η πίεση της Ferrari, με τον Έντσο ακόμα εν ζωή, δεν ήταν καθόλου λιγότερη από όση ήταν πάντα. Όμως, ο Νίκι πήρε την απίστευτα θαραλλέα απόφαση: στο δεύτερο γύρο μπήκε στα πιτς και εγκατέλειψε. Η Ferrari του δεν είχε ούτε το παραμικρό πρόβλημα.
«Ο τελευταίος αγώνας είναι μια τρέλα, ακόμα και για έναν ψυχικά δυνατό και υγιή οδηγό. Για μένα τα πράγματα έγιναν πολύ πιο δύσκολα λόγω των ψυχικών και σωματικών μου τραυμάτων στο Νίρμπουργκρινγκ (σ.σ.: το μεγάλο του ατύχημα είχε συμβεί λίγες εβδομάδες πριν). Δεν μπορούσα να το αντέξω.
Οδηγούσα, πανικόβλητος και δεμένος στο κόκπιτ, περιμένοντας κάποιον να πέσει πάνω μου. Δεν είχα λύσεις. Η βροχή με κατέστρεψε. Ήμουν τελειωμένος. Κι αποφάσισα ότι η ζωή μου ήταν σημαντικότερη από έναν τίτλο», εξήγησε, χρόνια αργότερα.
Η ιστορία της F1 ρίχνει, λοιπόν, μια μεγάλη και βαριά σκιά στη φετινή μάχη του πρωταθλήματος μεταξύ του Μαξ Φερστάπεν, διεκδικητή του πρώτου του τίτλου, και τον Λιούις Χάμιλτον, διεκδικητή του ασύλληπτου ρεκόρ 8 τίτλων. Η σημερινή μάχη της Βραζιλίας, και ακόμα τρία GP, θα κρίνουν τον φετινό πρωταθλητή - και η πίεση αυξάνεται για τους δύο.
«Τα πράγματα στραβώνουν, αν αρχίσεις να κάνεις πράγματα διαφορετικά από ό,τι συνήθως, μόνο και μόνο επειδή διακυβεύεται το πρωτάθλημα», είπε κάποτε ο τρις πρωταθλητής Τζάκι Στιούαρτ. Κι o Στέρλινγκ Μος, ίσως ο καλύτερος οδηγός της ιστορίας που δεν έγινε ποτέ πρωταθλητής, συμπλήρωσε: «Χρειάστηκε να χάσω τον τίτλο για έναν βαθμό, για να καταλάβω ότι πρέπει να απολαμβάνω τους αγώνες. Είναι πολύ αγχωτική θέση να βρίσκεσαι και το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να ηρεμήσεις».
